اضطراب و استرس در زندگی هر فردی رخ می دهد. در دنیای امروزی، عوامل محیطی تنش زا، در زندگی شخصی و اجتماعی افراد، افزایش چشمگیری داشته است. آنچه اهمیت داشته و خطر آفرین می باشد، تاثیر استرس بر بدن و سلامتی ارگان های آن است. بدن انسان در برابر عوامل تنش زا دچار انقباضات شدید شده و فعالیت بخش های مختلف آن با اختلالات زیادی مواجه خواهند شد. قرار گرفتن بیش از حد در شرایط استرس زا ممکن است فرد را دچار آسیب ها و بیماری های جدی و حاد کند که در برخی از شرایط، این بیماری ها، صعب العلاج یا لاعلاج می شوند.
به دلیل اهمیت این موضوع، قصد داریم در این مقاله به تاثیر مخرب استرس بر بدن انسان بپردازیم. بد نیست با ما تا انتهای این مطلب همراه شوید تا به ایجاد آرامش و شادی در زندگی خود، بیش از گذشته اهمیت دهید.
آیا می دانید با داشتن استرس چه آسیبی به سیستم ایمنی بدن خود وارد می سازید؟
مهمترین تاثیر استرس بر بدن، ضعف سیستم ایمنی می باشد. دستگاه ایمنی، نقش دفاع از بدن در برابر عوامل بیماری زا، ویروس ها و باکتری ها را بر عهده دارد. گلبول های سفید سلول های حیاتی در سیستم دفاعی بدن بوده و توسط رگ های خونی، کلیه قسمت های داخلی را به طور مداوم مورد بررسی قرار می دهند. در صورت مشاهده هرگونه عامل مخرب خارجی، این سلول های نجات بخش، وارد عمل شده و به شیوه های مختلف به نابودی و تخریب عوامل بیماری زا اقدام کرده و مانع ایجاد عفونت و بیماری در بدن می شوند. حال سوال مهم این است که، استرس چگونه سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می دهد؟ یا تاثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن به چه صورت است؟
عامل بروز بیش از 90 درصد بیماری ها، دیابت، سرطان، ام اس و … استرس می باشد. استرس با افزایش التهاب و ایجاد اختلالات بسیار در سلول ها، سبب کاهش تعداد گلبول های سفید و سطح لنفوسیت ها در بدن می شود. گلبول های سفید و لنفوسیت ها نگهبانان بدن هستند. بنابراین با کاهش تعداد آنها، بدن در برابر عوامل بیماری‌زای خارجی ضعیف خواهد شد. لنفوسیت، با ترشح پادتن، میکروب ها و دیگر عوامل بیماری زا را نابود می سازند و با کاهش تعداد آنها، بدن در مقابل انواع ویروس ها، سرماخوردگی و … ناتوان و آسیب پذیر خواهد شد.
از نقطه نظر روانی، تاثیر استرس بر بدن، کاهش فرکانس درونی خواهد بود. استرس، فرکانس بدن را به پایین‌ترین حد ممکن می رساند. در فرکانس پایین، بدن برای پذیرش عوامل بیماری‌زا آماده‌تر خواهد شد. همین امر به سلامت جسم و روان انسان آسیب زده و او را در مجاورت با میکروب‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها ضعیف و ناتوان خواهد ساخت.
استرس به شکل غیر مستقیم و از لحاظ رفتاری و اخلاقی نیز سلامتی انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. استعمال دخانیات، مصرف مشروبات الکلی، گوشه نشینی و کم تحرکی و مصرف غذاهای ناسالم از جمله رفتارهایی هستند که سطح ایمنی و سلامتی بدن را پایین می آورند.
عوارضی که استرس بر بدن انسان
با گذشت زمان و در طولانی مدت، تاثیر استرس بر بدن به شکل علائمی خودنمایی خواهد کرد. از جمله این اختلالات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلال در دستگاه گوارش و عملکرد آن که به صورت پرخوری یا بی میلی به غذا خود را نشان خواهد داد.
- ایجاد ناراحتی و التهاب در پوست و افزایش ریزش مو
- از تعادل خارج شدن سیستم تنظیم فشار خون، افزایش یا کاهش غیر عادی آن
- تعریق بیش از حد و افزایش تعداد ضربان قلب
- افزایش سطح کلسترول خون
- نمایان شدن التهابات مزمن در بخش های مختلف بدن که به صورت بیماری هایی چون آرتروز، کولیت روده، لوپوس و … خود را نشان خواهند داد.
- افزایش وزن به دلیل اختلال در سیستم ذخیره سازی چربی و به دنبال آن ابتلا به دیابت نوع دو در افراد مضطرب
- تاثیر استرس بر بدن در ابتلا به انواع سرطان
- به هم ریختگی خواب و دیدن خواب های آشفته، بی خوابی و پیری زودرس
- گرفتگی عروق به دلیل ملتهب شدن دیواره رگ ها و افزایش ضخامت جداره آن ها
- وقوع اختلالات جنسی و نازایی
- گرفتگی و اسپاسم های عضلانی، دردها و بیماری های استخوان و ایجاد پوکی در آنها
- ابتلا به بیماری های خود ایمنی از جمله ام اس، تیروئید و دیابت
- کاهش اثر دارو در افرادی که به بیماری های زمینه ای چون ناراحتی های قلبی، دیابت و … مبتلا هستند.
تاثیر استرس بر بدن و ارگان های آن
تاثیر استرس بر بدن انسان یک واقعیت غیر قابل انکار است. هنگام استرس، ترشح هورمون کورتیزول در بدن افزایش پیدا خواهد کرد. این هورمون هیچ خطری برای سلامتی انسان ندارد اما ترشح آن به صورت طولانی مدت و به میزان زیاد، اختلالات زیادی را سبب خواهد شد. در ادامه، در مورد تاثیر مخرب استرس بر بدن، اعضا و ارگان های مختلف بیشتر صحبت خواهیم کرد:
تاثیر مخرب استرس بر معده
افزایش استرس در انسان سبب افزایش ترشح اسید معده خواهد شد. این امر درد و سوزش معده را به همراه خواهد داشت. اغلب افرادی که با مشکلات روانی مواجه بوده و دچار تنش های طولانی مدت هستند، از رفلاکس یا سوزش سر دل رنج می برند. در این افراد، احتمال ابتلا به زخم معده بسیار بیشتر از افراد دیگر است. نگرانی و استرس دستگاه گوارش و نحوه حرکت غذا در بدن انسان را دستخوش تغییرات زیادی می کند. این تغییرات ممکن است اسهال، یبوست یا حالت تهوع را نیز در افراد ایجاد کند.
اثر ویرانگر استرس بر روده
روده از جمله بخش های مهم و حیاتی در دستگاه گوارش می باشد. در واقع، جذب غذا در این بخش از دستگاه گوارش صورت می پذیرد. روده با سیستم عصب مرکزی (مغز و نخاع) ارتباط مستقیمی دارد. افراد پر استرس به دلیل داشتن فشار های عصبی زیاد، با مشکلات گوارش زیادی دست به گریبان خواهند شد. این افراد معمولا با درد، ورم، التهاب و ناراحتی در ناحیه روده مواجه هستند.
تاثیر استرس بر بدن زنان باردار و جنین آن ها
تاثیر استرس بر بدن زنان باردار از حساسیت بسیار زیادی برخوردار می باشد. زنان بارداری که در شرایط استرس زا قرار گرفته و تحت فشارهای روحی شدید هستند، نه تنها خود که جنین خود را نیز مورد آزار قرار می دهند. رشد جنین در شرایطی که مادر از آرامش کافی برخوردار نباشد، با اختلال مواجه می شود. در بسیاری از موارد، استرس در مادر، موجب سقط جنین یا تولد نوزادان کم وزن خواهد شد. احتمال وجود اختلالات ذهنی، مغزی، تاخیر در یادگیری و اشکال در رشد جسمی در این نوزادان بیش از سایرین خواهد بود. مضاف بر این که، این کودکان در دوران میانسالی بیش از افراد دیگر در معرض ابتلا به بیماری های قلبی، فشار خون بالا و دیابت قرار خواهند گرفت.
اثر مضر استرس بر قلب و عملکرد صحیح آن
از دیگر اثرات استرس بر بدن، افزایش سطح هورمون کورتیزول است. در بدن این افراد، خطر ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی و افزایش فشار خون و همچنین حمله و سکته قلبی بسیار زیاد است. التهابی که در اثر استرس در رگ های کرونر قلب ایجاد می شود، خطرات بسیاری را برای سلامتی قلب در پی خواهد داشت.
به هم ریختگی خونریزی قاعدگی در زنان در اثر افزایش استرس
چرخه قاعدگی توسط هیپوتالاموس مغز تنظیم می شود. ورزش، استرس، فعالیت ها و فشار های بدنی، شادی، غم و دیگر شرایط جسمی و روحی در فرد، این بخش از مغز را تحت تاثیر قرار داده و سیکل قاعدگی را نامنظم می سازد. استرس نه تنها طول دوره قاعدگی را برهم می‌زند که علائم PMS یا سندرم پیش از قاعدگی را در زنان ظاهر می سازد. خونریزی شدید، اسپاسم و درد زیاد، علائم افسردگی و اضطراب و … از جمله این علائم هستند.
تاثیر استرس بر بدن و پوست بدن
اغلب افرادی که دچار استرس شدید بوده و مضطرب هستند، تاثیر استرس بر بدن را به صورت آکنه ها و لکه های پوستی مشاهده می کنند. هورمون هایی که با افزایش استرس در بدن ترشح می شوند، سبب افزایش فعالیت غدد چربی شده و لکه های روی پوست را ازدیاد می بخشند.
تاثیر استرس بر قلب و شریان های خونی
همانطور که گفته شد، از جمله اثرات استرس بر بدن، ازدیاد ترشح برخی از هورمون ها می باشد. این هورمون ها سبب افزایش موقتی فشار خون، افزایش ضربان و فشار بر ماهیچه های قلب و باریک شدن رگ های خونی می شوند. تداوم پیدا کردن اضطراب در فرد، احتمال حملات قلبی، وقوع سکته قلبی یا مغزی و خطر ابتلا به فشارخون را به شدت افزایش خواهند داد. بسیاری از افراد برای فرار از فشارهای روحی به استعمال دخانیات، کشیدن سیگار و استعمال مشروبات الکلی روی می آورند. نتیجه این اقدامات، نداشتن یک زندگی و تن سالم خواهد بود.
تاثیر استرس بر بدن افراد دیابتی
تاثیر استرس بر بدن افرادی که به دیابت نوع یک مبتلا هستند، به صورت افزایش بیش از حد قند خون و کاهش اثربخشی دارو ظاهر خواهد شد. بدن این افراد از ایمنی بسیار پایینی برخوردار بوده و قند خون آنها به دلیل داشتن اضطراب، به طور غیر قابل کنترلی افزایش پیدا خواهد کرد.
استرس، رفتارهای خطرناکی از جمله پرخوری، کم تحرکی، افزایش غم و غصه، کشیدن سیگار و … را در بیماران مبتلا به دیابت ازدیاد می بخشد. رفتارهایی که هم افزایش قند خون را در پی خواهند داشت و هم عوارض ناشی از بیماری را در آنها تشدید خواهند کرد.
سخن آخر
این مقاله به تاثیر استرس بر بدن، سیستم ایمنی و دیگر ارگان ها اختصاص داده شد. استرس و اضطراب در زندگی هر کس پیش خواهد آمد. نکته اصلی کنار آمدن فرد با مشکلات و تلاش برای بهبود حال درونی اوست. چنانچه به موقع جلوی استرس گرفته نشده و به خوبی کنترل نشود، فرد را درگیر آسیب های جسمی و روحی فراوانی خواهد ساخت. شاید لازم باشد برای غلبه بر نگرانی و قرار نگرفتن در موقعیت های تنش زا، با یک پزشک یا مشاور مشورت کنید. پزشک راه حل های اصولی و کارسازی را به شما پیشنهاد خواهد داد.
استرس آسیب هایی را به بدن فرد وارد می سازد که گاهی غیر قابل جبران بوده و درمان ناپذیر می باشند. لذا پیشگیری بهتر از درمان است. با اقدام سریع و به موقع، از تاثیر مخرب استرس بر بدن خود رها خواهید شد. مرکز مشاوره آنلاین روان یاری، با ارائه مشاوره فردی به کلیه افراد، به صورت آنلاین یا حضوری، به آنها در داشتن یک زندگی آرام و به دور از استرس یاری خواهد رساند.
یکی از رایج ترین اختلالات ذهنی که بسیاری از افراد را در تمامی سنین و در سراسر جهان درگیر کرده است، اضطراب و استرس بی‌دلیل می باشد. نکته قابل توجه این است که بسیاری از افراد نمی دانند که علت استرس بی دلیل آن ها چیست. از طرفی تشخیص دلیل اصلی استرس و اضطراب نقش بسیار مهمی در درمان آن دارد. بنابراین جواب به این سوال که چرا دلهره دارم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در صورتی که نمی توانید دلیل استرس خود را تشخیص دهید، بهتر است از یک روانکاو برای بررسی دلیل دلهره و درمان آن کمک بگیرید.
فراموش نکنید که استرس و دلشوره ممکن است به سراغ تمامی افراد برود، اما بی دلیل بودن آن می تواند بسیار آزاردهنده باشد. متاسفانه امروزه با توجه به آمار رسمی از انجمن افسردگی آمریکا در سال افراد بسیار زیادی به این نوع از اضطراب دچار می شوند. با توجه به این موضوع تشخیص به موقع و درمان استرس الکی بسیار حائز اهمیت می باشد. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با علت استرس بی دلیل و بهترین روش برای درمان آن، به طور کامل آشنا کنیم.
چرا دلهره داریم؟
دلهره و اضطراب می تواند به دلایل مختلفی بروز پیدا کند. استرس های شدید و بی دلیل می توانند ناشی از هیجانات ذهنی باشند که به دلیل اتفاقات آینده رخ می دهند. به طور مثال فردی که قرار است در یک جلسه کاری بسیار مهم به عنوان سخنگو حاضر شود و نتیجه این سخنرانی تاثیر مستقیم بر آینده شغلی او دارد، می تواند دچار دلهره شود. این استرس معمولا بلافاصله پس از اتمام جلسه کاری از بین می رود. این نوع از اضطراب معمولا کوتاه مدت است و از عوارض شدیدی برخوردار نیست. زیرا استرس فرد بلافاصله پس از عبور کردن از بحران پیش رو برطرف می شود.
اما در برخی از مواقع علت استرس بی دلیل مشخص است و ریشه در ذهن و گذشته فرد دارد. در این صورت تشخیص دقیق دلیل استرس و اقدام به موقع برای درمان آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. زیرا تا زمانی که دلیل و زمینه اصلی استرس از بین نرود، امکان برطرف نمودن آن وجود نخواهد داشت. با توجه به این موضوع بیمار نیاز دارد تا توسط روانکاو تحت مشاوره فردی قرار گیرد. در این صورت می تواند با کمک روانکار به بررسی اتفاقات ناگوار و اضطراب آور گذشته بپردازد و دلیل اصلی استرس بی دلیل خود را پیدا کند. در نهایت با برطرف نمودن این دلیل به اضطراب های خود پایان می دهد.
علت بروز اضطراب و استرس بی دلیل:
علت استرس بی دلیل می تواند موارد مختلفی باشد که از مهم ترین و شایع ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت.
- مشکلات خانوادگی:
وجود مشکلات خانوادگی می تواند علت استرس بی دلیل افراد باشد. معمولا افرادی که بحث های خانوادگی، جدایی والدین، دعوا و دخالت های اطرافیان را در خانواده خود شاهد هستند، بیشتر از سایر افراد در معرض اضطراب های بی دلیل قرار می گیرند.
- مشکلات اقتصادی:
متاسفانه امروزه وجود مشکلات و فشارهای اقتصادی اصلی ترین علت استرس بی دلیل افراد شناخته می شوند. هزینه های بالا، اجاره منزل و … از اصلی ترین دغدغه های اقتصادی می باشند که بسیاری از افراد با آن ها مواجه هستند.
- مشکلات شغلی:
نبود شغل و امنیت شغلی نیز دیگر علت استرس بی دلیل محسوب می شود. با توجه به هزینه های بالای زندگی نبود شغل می تواند بسیار وحشتناک و استرس آور باشد. بنابراین امروزه این معضل نیز جزو اصلی ترین دلایل اضطراب بی دلیل شناخته می شود.
- اتفاق ناگوار در کودکی:
معمولا افرادی که در کودکی اتفاق تلخ و آزاردهنده ای برای آن ها اتفاق افتاده است نیز دچار استرس بی دلیل می شوند. نکته نگران کننده این است که بسیاری از این افراد نمی دانند که چرا دچار این اضطراب می شوند. بنابراین برای درمان آن حتما به کمک یک روانکاو و روانشناس نیاز دارند.
- حادثه ای در گذشته:
از دیگر دلایلی که موجب دلهره و اضطراب بی دلیل می شود حادثه ای تلخ در گذشته است. معمولا این حوادث از ذهن افراد نمی روند و به همین دلیل فرد با مرور آن ها در ذهن دچار اضطراب می شود. افرادی که به این دلیل دچار استرس بی دلیل می شوند معمولا با قرار گرفتن در موقعیت های مشابه مضطرب می گردند.
اضطراب و دلشوره ناگهانی نشانه چیست؟
همانطور که پیش تر به آن اشاره شد علت استرس بی دلیل می تواند مشکلات اقتصادی، خانوادگی، شغلی و … باشد. اما نکته قابل توجه این است که در بسیاری از مواقع اضطراب و دلشوره های ناگهانی نشان از اختلالات ذهنی و آشفتگی فکر می باشد. بنابراین برای درمان استرس های بی دلیل و ناگهانی نیاز به حل کردن ریشه ای مشکل است. در ابتدا باید منشاء این آشفتگی های ذهنی به خوبی شناسایی شوند. سپس با استفاده از راهکارهای موثر روانکاوی می توان این مشکلات و منشاء استرس را از بین برد. فراموش نکنید که برای درمان اضطراب های بی دلیل و ناگهانی استفاده از داروهای ضد اضطراب و درمان های شناختی نمی تواند خیلی موثر واقع شود. زیرا این روش ها علائم اضطراب و دلشوره را به طور موقت از بین می برند. بنابراین زمانی که درمان را متوقف می کنید، مجدد اضطراب و استرس شما باز خواهد گشت.
از شایع ترین علائم دلهره و اضطراب بی دلیل و ناگهانی می توان به موارد زیر اشاره داشت.
- خشکی دهان
- نفس تنگی
- تپش قلب بالا
- احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن پا و دست
- عرق کردن کف دست
- حالت تهوع
- گرفتگی عضلات
- افکار منفی و غیر قابل کنترل
- کابوس شبانه
- ترس های شدید و بی دلیل
- فکر کردن دائم به اتفاقات بد گذشته
- عدم توانایی حفظ آرامش
- اختلال در خوابیدن
- انجام رفتارهای وسواس گونه مانند تنظیم کردن ساعت مچی به طور مکرر
اهمیت درمان استرس بی دلیل:
چگونه از استرس نجات پیدا کنیم؟ آیا اضطراب و استرس خود به خود درمان می شوند؟ و …
این سوالات از رایج ترین دغدغه های فکری افرادی می باشد که دچار دلهره و اضطراب بی دلیل هستند. بسیاری از افراد به اشتباه فکر می کنند که این اضطراب ها خود به خود برطرف می شوند. برخی دیگر نیز بر این باورند که این استرس و دلشوره هرگز برطرف نمی شوند و باید تا آخر عمر آن را تحمل کنند. هر دو گروه طرز فکری کاملا اشتباه دارند. زیرا اضطراب ناگهانی و بی دلیل کاملا قابل درمان بوده و از طرفی درمان آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در صورتی که به موقع برای درمان استرس بی دلیل اقدام نشود، می تواند مشکلات متعددی را برای فرد ایجاد نماید. از جمله مشکلاتی که پس از مدتی برای این افراد ایجاد می شود عبارتند از:
- فشار خون بالا
- مشکلات قلبی و عروقی
- دیابت نوع 2
- اختلال در خواب
- ضعف سیستم ایمنی بدن و …
بنابراین درمان استرس بی دلیل توسط یک روانکاو متخصص و باتجربه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در صورتی که فرد به موقع برای درمان اقدام نکند و یا روند درمان را جدی نگیرد، ممکن است با مشکلات بیشتری مواجه شود. کاهش انگیزه برای زندگی، ناتوانی در زندگی شغلی و خانوادگی، ضعف سیستم عصبی و … از جمله مشکلاتی هستند که گریبان گیر این افراد می شوند. بنابراین اگر شما نیز دچار استرس های بی دلیل هستید و 2 یا چند مورد از علائم آن را دارید، بهتر است از یک روانکاو مجرب کمک بگیرید.
برای درمان استرس بی دلیل چند راهکار وجود دارد:
استرس شدید دارم چیکار کنم؟ معمولا روش های مختلفی برای درمان استرس بی دلیل پیشنهاد می شوند که موثرترین آن ها روانکاوی است. این رویکرد به روانشناسان کمک می کند تا بتوانند علت استرس بی دلیل را با پی بردن به ریشه اضطراب تشخیص دهند. بنابراین ضمیر ناخودآگاه فرد را ارزیابی نموده و تفکرات معیوب و منفی او را درمان می کنند. به طور کلی با توجه به مسیر پر پیچ و خم زندگی افراد، روانشناسان برای درمان اضطراب و دلشوره های بی دلیل آن ها به آگاهی نیاز دارند. روانکاوی از جمله رویکردهای روانشناسی می باشد که می تواند آن ها را به این آگاهی برساند.
مرکز مشاوره آنلاین روان یاری نیز از جمله مراکز مشاوره است که می تواند با استفاده از تکنیک های روانکاوی به بررسی ریشه اضطراب بپردازد. مشاورین مجرب و متخصص در این مرکز از روان درمانی EFT یا متمرکز بر هیجان استفاده می نمایند. در این رویکرد مشاور به فرد کمک می کند تا بتواند در شرایط هیجان قرار گیرد و به آن واکنش نشان دهد. این هیجانات نشان دهنده این هستند که افراد به چه چیزهایی واکنش بیشتر نشان داده و در مقابل آن دچار اضطراب بی دلیل می شوند. برای استفاده از این روش مشاور در ابتدا سعی می کند فرد را درک نموده و سپس دلیل اصلی هیجانات و استرس بی دلیل او را شناسایی می کند.
درمان گشتالت، انسان گرایانه و اگزیستانسیال 3 بخش اصلی این رویکرد درمانی هستند. این بخش ها موجب می شوند تا فرد در موقعیت آزاردهنده و تلخی که منجر به اضطراب بی دلیل آن ها شده قرار گیرد. شاید در ابتدا قرارگیری در این شرایط آزاردهنده باشد، اما به طور ریشه ای مشکل و علت استرس بی دلیل را از بین می برد.