مزایا و معایب خوش بینی
روان شناسان بر این باورند که داشتن سبک تبیین خوش بینانه موجب افزایش سلامت روانی و جسمانی افراد و در نتیجه ارتقاء سطح رضایت از زندگی آن ها می شود.
زیرا نتایج پژوهش های گسترده ای که درباره خوش بینی انجام گرفته حاکی از آن است که :
* افراد خوش بین در مقایسه با افراد بدبین هنگام مواجهه با سختی های زندگی پریشانی و ناراحتی کمتری را تجربه می کنند.
برای مثال احتمال ابتلا آن ها به افسردگی یا اضطراب کمتر است.
* خوش بین ها با مشکلات جسمانی مانند جراحی قلب،سرطان پستان،سقط جنین،پیوند مغز استخوان و ایدز راحت تر و بهتر سازگار می شوند.
* خوش بینی مادرانی را که تازگی صاحب فرزند شده اند در مقابل افسردگی پس از زایمان واکسینه می کند.
* خوش بینی موجب مقابله مسئله مدار،شوخ طبعی،تمایل به برنامه ریزی و بازسازی مثبت رویداد ها می شود.به علاوه به هنگام غیرقابل کنترل بودن شرایط،افراد خوش بین راحت تر واقعیت را می پذیرند.خوش بین ها قادرند از رویدادهای منفی درس بگیرند.
* شاید از اینکه بگوییم خوش بین ها برخلاف بدبین ها تمایلی به انکار مشکلات ندارند،تعجب کنید.برخلاف تصور عامه خوش بین ها مثل کبک سرشان را زیر برف فرو نمی کنند و عوامل تهدید کننده سلامتِ شان را نادیده نمی گیرند.
برای مثال آن ها به علائم سلامتِ جسمانی شان توجه کرده و زمانی که احساس کنند سلامتی شان در خطر است زودتر از بدبین ها به پزشک مراجعه می کنند.
* افراد خوش بین سخت کوش هستند و به راحتی دست از تلاش نمی کشند،شاید دلیل این مطلب این باشد که خوش بین ها تصور می کنند بالاخره می توانند به هر شکلی که شده از پس موقعیت برآیند.در مقابل از آنجایی که افراد بدبین،معمولاً انتظار دارند درکارشان شکست بخورند،در صورت مواجه شدن با کوچک ترین مانع خیلی زود دست از تلاش می کشند.
* افراد خوش بین رفتارهایی را انجام می دهند که موجب ارتقاء سلامت می شوند،مانند پیروی از یک رژیم سالم،یا مراجعه منظم به پزشک جهت چکاپ و بیشتر از بدبین ها ورزش می کنند.
* و در پایان اینکه افراد خوش بین در محل کار خود مولد تر و کارا تر هستند.
البته لازم به ذکر است که خوش بینی نیز مانند هر ویژگی دیگری در صورتی که حالت افراطی پیدا کند،نه تنها مطلوب نیست،بلکه می تواند بر زندگی فرد اثرات نامطلوبی بگذارد.
از جمله مهمترین این مضرات می توان به این موارد اشاره کرد :
1. کاهش میزان مسئولیت پذیری :
یکی از جنبه های مهم خوش بینی،شیوه ی علت یابی رویدادها شخصی سازی است.یعنی اینکه فرد خودش را مسئول اتفاق مورد نظر می داند یا شرایط و دیگران را.
افراد خوش بین معمولاً در مورد اتفاقات خوب خودشان را مسئول می دانند و در مورد اتفاقات بد شرایط و دیگران را.
اما درست آن است که افراد مسئولیت مشکلاتی را که خودشان پدید آورده اند به عهده بگیرند.بنابراین برای اینکه به فرد خوش بینی تبدیل شویم لازم نیست همیشه اینطور عمل کنیم.بلکه باید خوش بینی واقع بینانه داشته باشیم و در صورت لزوم مسئولیت اشتباهاتمان را گردن بگیریم.
این بعد از علت یابی،فقط در مورد بیماران افسرده نیازمند تغییر است.اغلب افراد افسرده بیش از حد مسئولیت پیشامدهای بد را بر عهده می گیرند.به عبارت دیگر آن ها مسئولیت اشتباهاتی که مقصر آن نبوده اند نیز برعهده می گیرند.در اینجا لازم است که شیوه ی شخصی سازی فرد اصلاح شود.
2. تضعیف تفکر انتقادی :
به طور کلی افرادی که بسیار خوش بین هستند نسبت به دیگران کمتر به نکات منفی موجود در موقعیت ها دقت می کنند.به عبارتی آن ها آنقدر درگیر دیدن چیزهای مثبت هستند که دیگر وقت و توجهی برای تمرکز بر جنبه های منفی قضیه ندارند.از نظر این افراد همیشه همه چیز خوب است و کارها خوب پیش می رود،مگر در مواقع کاملاً بحرانی.
3. کاهش میزان ژرف اندیشیی :
افراد ژرف اندیش اشخاصی هستند که هنگام مواجهه با هر اتفاق یا موقعیت،همه ی ابعاد موضوع مورد نظر را در نظر گرفته و بر مبنای آن ها تصمیم گیری می کنند.شاید بتوان گفت دقت و توجه افرادی که خوش بینی مفرط یا ساده لوحانه دارند،نسبت به دیگران کمتر است.
با توجه به مطالب فوق به نظر می رسد یک زندگی موفق،در کنار خوش بینی حداقل گاهی هم به بدبینی نیاز داشته باشد.به عبارت دیگر زندگی موفق به مدیری نیاز دارد که با خوش بینی انعطاف پذیری آن را هدایت می کند.
