خشم چیست؟ و نشانه های آن کدام اند؟
خشم یکی از هیجان های پیچیده انسان و واکنشی متداول نسبت به ناکامی و بدرفتاری است.همه ما در طول زندگی با موقعیت های خشم برانگیز رو به رو شده ایم.اشکال خشم این است که اگرچه بخشی از زندگی است؛ولی ما را از رسیدن به اهداف خود باز می دارد و علت این که افراد درباره خشم دچار تعارض و تضاد هستند،همین نکته است.از یک طرف خشم پاسخ طبیعی انسان است و از طرف دیگر می تواند روابط بین فردی را مختل کند و ما را از رسیدن به اهداف باز دارد.در حقیقت خشم هیجان شایعی است که بیشتر نسبت به دوستان و نزدیکانی که نتوانسته اند انتظارات و خواسته های ما را برآورده سازنند،تجربه می شود.
هیجان هایی که بیشتر با خشم همراه است عبارتند از:
عصبانیت،خشونت،خصومت،کینه توزی،غضب،تنفر،تحریک،تحقیر و ناراحتی،غرض ورزی،حسادت،رنجش.بیشتر افراد،ابراز خشم خود را حالتی ناخوشایند می دانند.
بیشترین واکنش افراد به ابراز خشم خود عبارت است از:
احساس تحریک پذیری،افسردگی،احساس آرامش،عصبانیت،رضایت و خشنودی،احساس پیروزمندی،اعتماد و تسلط،سرحالی،احساس خوشحالی، احساس شرمندگی و گناه.از سوی دیگر خشم مضراتی همانند استرس،احساس درماندگی،ناراحتی های بدنی،تنهایی و انزوا دارد.
می دانیم که خشم احساسی است که میزان آن از تحریک خفیف و احساس رنجش تا احساسی شدید و جنون وار در نوسان است.خشم احساسی است که همه آن را به خوبی می شناسند و در کل واکنش طبیعی به ناکامی و بدرفتاری محسوب می شود.ویژگی های خشم این است که در عین حالی که جزئی از زندگی است،می تواند ما را از رسیدن به هدفمان بازدارد.شیوه طبیعی و غریزی بروز خشم،ارایه ی واکنش های پرخاشگرانه است.خشم بخشی از مکانیسم بقاء در وجود انسان است و آن،سوخت حمله و تأمین کننده انرژی پرخاشگری است.خشم تأثیرات مخرب از جمله صدمه و آسیب زدن،حملات آسیب زا به خود و دیگران،مرگ غیرمنتظره و رفتارهای پرخطر و تأثیرات سازنده ای چون ابراز احساسات،پیداکردن و حفظ نقش و جایگاه خود می باشد که این ویژگی سبب شده که از آن به شمشیر دو لبه تعبیر شود.با وجود این،می توان خشم را یک حالت هیجانی یا احساس درونی ناشی از برانگیختگی فیزیولوژیکی و شناخت و افکار مربوط به کینه توزی تعریف کرد.برای جداکردن این سه مفهوم،می توان خشم را به عنوان هیجان،کینه توزی را به عنوان نگرش و پرخاشگری را به عنوان رفتار در نظر گرفت.خشم به عنوان یک حالت هیجانی توصیف می شود که شالودۀ کینه توزی و پرخاشگری را تشکیل می دهد.مراد از کینه توزی نگرش پرخاشگرانه ای است که فرد را به سوی رفتار پرخاشگرانه می کشاند در حالی که پرخاشگری به عنوان رفتاری قابل مشاهده که با هدف آسیب یا زیان رساندن انجام می شود در نظر گرفته شده است.
هیجان ها پدیده هایی ذهنی،زیستی و اجتماعی هستند.
پدیده هایی فطری که در افراد مختلف در شرایط یکسانی بروز می کنند و تأثیرپذیری زیادی از شرایط فرهنگی و یادگیری ندارند و پاسخ های فیزیولوژیک مشخصی را فرا می خوانند.یکی از هیجان هایی که در زندگی همۀ افراد نقش مهم و مؤثری دارد،هیجان خشم است.خشم نوعی از هیجان است که اغلب بر اثر واکنش شخص نسبت به رفتارهای نامناسب دیگران بروز می کند.خشم یک پاسخ هیجانی شدید به محرومیت و تحریک شدگی است که با افزایش برانگیختگی خودکار و تغییر فعالیت سیستم عصبی مرکزی مشخص می گردد.
مطالعات نشان میدهد خشم یکی از عوامل خطر در ایجاد و یا تشدید بیماری های قلبی،عروقی و افزایش فشار خون می باشد.خشم هم مثل هیجانات دیگر با تغییرات فیزیولوژیکی و بیولوژیکی همراه است.زمانی که فرد عصبانی می شود،ضربان قلب و فشار خون افزایش یافته،سطح قندخون نیز بالا می رود،تنفس شدید تر شده ومیزان انرژی بیشتری در بدن آزاد می شود و برخی هورمون ها مانند آدرنالین و نورآدرنالین رو به افزایش می گذارد.خشم در بسیاری از موارد منجر به رفتارهایی می شود که در بعد اجتماعی خسارت فراوانی به اقتصاد کشورها تجمیل می کند؛برای مثال رفتارهای ضداجتماعی و رفتارهای تهاجمی از تبعات و پیامدهای خشم می باشد.
