اختلال بیخوابی یا کم‌خوابی
یک علامت است که فرد به‌طور مستمر به خواب نمی‌رود. به عبارتی دیگر مشکل در به خواب رفتن، بیدار شدن مکرر در خلال شب همراه با ناتوانی یا اشکال در به خواب رفتن مجدد، بیدارشدن خیلی زود در صبح و خوابی که باعث تجدید قوا نشود را بیخوابی گویند.
بیخوابی Insomnia
در اختلال بیخوابی میزان ساعتی که فرد می‌خوابد اهمیتی ندارد، زیرا یک نفر می‌تواند در شبانه روز پنج ساعت بخوابد و حالش هم در طی روز عالی باشد.
منظور از بیخوابی یعنی اینکه فرد نتواند به میزان مورد نیاز بدنش بخوابد و سپس احساس شادابی و سرحالی نکند.
شاخص ما کمیت خواب نیست، بلکه کیفیت خواب است.
بیخوابی یکی از اختلالات خواب است که در روان‌شناسی خوابمورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد.
ناتوانی در به خواب رفتن یا ناتوانی در خواب ماندن در مدت طولانی یا خواب عمیق را کم خوابی می‌گویند.
کم‌خوابی در واقع خود بیماری به حساب نمی‌آید بلکه جزء علایم بیماری محسوب می‌شود.
کم‌خوابی معمولاً ناشی ازاضطراب و تنش هیجانی است.
از دیگر علل کم خوابی، می‌توان احساس عدم امنیت، ترس از تنهایی، افسردگی و مصرف کافئین را نام برد.
استفاده بیش از حد از فضای مجازی.
محققان معتقدند که بازدیدهای پرتکرار روزانه از شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر فرصت برخورداری از یک خواب خوب شبانه را از بین می‌برد و از سوی دیگر، افرادی نیز که مشکلات خواب دارند، ممکن است از پرسه زدن در این شبکه‌های مجازی به عنوان راهی برای وقت‌گذرانی استفاده کنند.
به نظر متخصصان میزان بیخوابی با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد و در افراد بالای ۶۵ سال این میزان از درصد بالاتری برخوردار است؛
اما به‌طور کلی اختلالات خواب در همه سنین حتی در سنین کودکی نیز مانند بزرگسالی وجود دارد.
انواع بی خوابی :
بیخوابی گذرا بین چند روز تا یک هفته طول می‌کشد و ممکن است دلیل آن استرس باشد.
بیخوابی حاد به بیخوابی اطلاق می‌شود که بین سه هفته تا شش ماه است، پس از قطع مواد مخدر سنتی و صنعتی مثل شیره و متادون یا داروهای خواب‌آور مثل زولپیدم یا آلپرازولام طی ۸الی۲۲ روز بی خوابی یا بدخوابی ایجاد شده که این نشانه سعی بدن برای ایجاد شرایط عادی است که پس از آن بدن به حالت نورمال بازمی‌گردد.
بیخوابی مزمن به بیخوابی بیش از یک سال اطلاق می‌شود و ممکن است برای حواس فرد اختلالات جدی ایجاد کند این نوع کم خوابی می‌تواند سال‌ها طول بکشد.
برخلاف دو نوع قبل این نوع کم‌خوابی می‌تواند اختلالی باشد که نتیجه مستقیم مشکلات روانی است.
تأثیرات آن که با توجه به ریشه اش متفاوت خواهد بود شامل خواب‌آلودگی، خستگی عضلانی یا روحی، و توهم می‌شود.
غالباً مبتلایانِ به بیخوابی مزمن افزایش هوشیاری(alertness) خواهند داشت.
برخی از دلایل بی خوابی :
- افسردگی
- استرس یا فشار
- دردمزمن
- بیماری مزمن
- اثرات جانبی دارو
درمان :
درمان اولیه بیخوابی به روشهای غیر دارویی مانند مناسب نمودن بستر، مطالعه قبل از خواب، اصلاح عادات غذایی و روش های دارویی صورت میگیرد.
درمان‌های غیر دارویی بهترین روش درمان بی خوابی مزمن است.
این درمان‌ها به‌صورت حرفه ای در کلینیک‌های خواب ارائه می‌شوند و شامل روشهای شناختی-رفتاری و همچنین روشهای مبتنی بر پذیرش و تعهد و روشهای فراشناختی است.
