شادکامی

شادکامی چیست؟

* مفهوم شادکامی اغلب با “تصور کنترل داشتن”مربوط میشود.انسان ها با قدم گذاشتن به جهان هستی،بلاجبار یاد می گیرند که باید با شور و اشتیاق تمام تلاششان را برای کنترل دنیا به کار بگیرند،تا شاد باشند و شادکام بمانند.غافل از اینکه،مواقعی در زندکی شان حتما پیش خواهد آمد که توانایی کنترل امور را از دست بدهند،در این صورت خشمگین،غمگین،نومید و افسرده می شوند.

* گرایش به کنترل بسیار قوی است چرا که احساس کنترل،تقویت کننده است،به طوری که افراد اغلب به گونه ای رفتار می کنند که گویی بر شرایط غیرقابل کنترل،کنترل دارند.

انسان ها باید آموزش ببینند:

1 . تا به خود توجه کنند و ببینند که کنترل،واقعا برای آن ها چه معنایی دارد.

2. و به جای تمرکز بر کنترل محیط غیرقابل کنترل،بر احساسات و شادکامی خود که قابل تعدیل،تغییر و تنظیم شدن هستند،تمرکز داشته باشتند.تا احساسات مثبت خود را افزایش دهند و احساس بهتری پیدا کنند.البته با مد نظر قرار دادن این امر که هدف نهایی،بهتر احساس کردن هر آنچه که باید در زندگی احساس شود.

* باید در نظر داشت که شادکامی،موضوعی ذهنی است.یعنی اینکه،آنچه یک فرد را شاد می سازد،با آنچه دیگری را شادکام و خرسند می کند،متفاوت است.با این وجود،در تحقیقات بسیاری با مقایسه میان الگوهای رفتاری و فکری افراد شاد و غیرشاد،هشت بعد یا سبک،برای افراد شاد مشخص شده است:

1. آن ها وقت بیشتری را برای خانواده و دوستان خود،اختصاص می دهند.

2. آن ها در ابراز قدردانی و تشکر از اطرافیان خود و نیز درباره شرایط خویش،راحت هستند.

3. آن ها اغلب در ارائه کمک به دیگران پیشقدم هستند.

4. آن ها به هنگام تصویرسازی از آینده خویش،خوش بینانه تر عمل کنند.

5. آن ها سعی می کنند در زمان حال زندگی کنند.

6. آن ها به طور مرتب ورزش می کنند.

7. آن ها به رفتارهایی که در راستای ارزش ها و اهداف دراز مدت زندگی خود می باشند عمیقاً متعهد و پایبند هستند.

8. آن ها بحران ها را تجربه می کنند،اما در حالت تعادل و قدرت با آن ها مواجهه می شوند و انطباق سازگاری در آن ها به چشم می خورند.

در پایان تأکید می کنم که شادکامی به عنوان یک عامل روان شناختی مهم،در ایجاد و کسب انعطاف روان شناختی و تنظیم هیجان نقش مهمی ایفا می کند.

پژوهشگران حوزه اعصاب،از توانایی ساختن مغز بهتر در انسان خبر می دهند.

پژوهش های متعدد در حوزه ی عصب شناسی نشان داده است،مغز ما همواره به رشد خود ادامه میدهد و تجارب ما نقش مهمی در تحول مغز دارد.مغز انسان انعطاف پذیری (Neuroplasticity  ) دارد،به این معنا که نورون های مغز می توانند از نو جرقه بزنند و با هم پیوندهای جدید برقرار کنند،در نتیجه مغز انسان قابلیت تغییر و تحول دارد.

پروفسور ریک هانسن،عصب – روانشناس دانشگاه برکلی از استعاره ی زیبایی برای عملکرد ما در قبال مغز استفاده می کند،او می گوید مغز ما مثل یک “باغ” است.

ما می توانیم انتخاب کنیم که “بگذاریم همانطور باشند” و تنها به باغ خود نگاه کنیم،همانطور که هست،با ترکیبی از گل ها و علف های هرز اش.

ما می توانیم انتخاب کنیم “بگذاریم بروند” و علف های هرز را از باغ خود بیرون بکشیم،این عمل به این معناست که افکار منفی و تجارب منفی مان را کاهش دهیم و می توانیم انتخاب کنیم “بگذاریم وارد شوند” و گل های باغ خود را افزایش دهیم با تمرکز بر تجارب مثبت.

شاید بتوان گفت “تئوری انتخاب” از جمله رویکردهایی است که تمرکزش بر رشد گل های باغ است،و تأکیدش بر این است که ما با انتخاب افکار مثبت و مسئولانه تر و همینطور انتخاب اعمال مؤثرتر و مسئولانه تر می توانیم تجارب مثبتی برای خود خلق کنیم و در نهایت بیش از پیش احساس شادکامی کنیم.

نظریه سونیا لوبومیرسکی و همکاران او،تعیین کننده های شادکامی را مشخص کرده و سهم هر یک را در فرمولی که به آن فرمول شادکامی می گویند،معین ساخته اند.

سلیگمن در آثار خود از این نظریه در تبیین شادی و شادمانی های اصیل استفاده کرده و به آن ارجاع داده است.

فرمول شادکامی : H=S+C+V

در این فرمول:

 H (happiness)سطح شادکامی است؛

S (set point) عوامل وضعی یا عوامل ژنتیکی و ارثی و تثبیت شده است؛

C (condition) عوامل محیطی نظیر خانه،ازدواج،سن،تحصیل و …؛

V (voluntary activities) عوامل ارادی و اختیاری،عواملی هستند که موجب افزایش سطح شادکامی می شوند.این عوامل،فعالیت و انجام شدنی هستند.

سهم عوامل سه گانه در شادکامی پایدار:

Set point = 50% عوامل ارثی و تثبیتی (وضعی) 50 درصد شادکامی را تبیین می کنند.این عوامل را نمی توان تغییر داد.

Condition = 10% عوامل محیطی و شرایطی حداکثر 10 درصد شادکامی پایدار را تبیین می کنند.با توجه به سهم اندک این عوامل هرگونه سرمایه گذاری روی آن ها جهت دستیابی به شادکامی پایدار چندان مقرون به صرفه نیست.

Volation = 40% عوامل ارادی یا اختیاری 40 درصد سهم شادکامی پایدار را تبیین می کنند.و با توجه به شرایط مورد اشاره بالا برای افزایش شادکامی و نشاط پایدار تنها می توان روی این عوامل برنامه ریزی کرد.

خانم لوبومیرسکی می گوید باید شادی را مهندسی کرد.او دو واژه را مطرح می کند:

1.ترموستات شادی:عواطف ما تعدیل کننده دارد اگر غم زیاد شود ترموستات،شادی را زیاد می کند.

2 .تردمیل شادی:شادی در ابتدای بروز حوادث خوشایند زیاد است ولی بعد عادی می شود.مقایسه های اجتماعی شادی را کم می کند.