اعتیاد چیست؟ و معتاد چگونه انسانی است؟
اعتیاد یک وابستگی جسمانی و روانی به مصرف داروهای خاص است که با گذشت زمان برمیزان مصرف آن افزوده میشود و دراثرمصرف زیاد این مواد نیروی جسمانی و روانی شخص معتاد تحلیل یافته.حالت های خاص در وی بوجود می آید که سازنده شخصیت ویژه این گروه از بیماران است.
اعتیاد والدین :
براساس مطالعات انجام شده برروی افراد معتاد، ((در یکصد خانواده مورد مطالعه،فرزندان هرروز شاهد ستیز والدین بوده،از نظر دریافت مهر و عطوفت و نظارت و حمایت پدر در شرایط گیج کننده ای به سر میبرند،زیرا پدر معتاد هنگام مصرف مواد مخدر و نئشگی حاصل از آن،بسیار خوش خلق و با عطوفت بوده و نقش نوازشگریش از حد میگذرد و هنگام خماری و دیرشدن مصرف،چنان بیقرار و عصبی است که کمترین توجهی را به نیازهای اساسی فرزندان ندارد.کودکانی که اسیر چنین شرایط و ساختار آسیب زایی هستند،در تفکر کودکانه خود به تدریج می آموزند که بین مهرورزی و عطوفت پدر با مصرف موادمخدر و همچنین میان سردی و خشونت او با عدم مصرف موادمخدر رابطه ای وجود دارد.در نتیجه همواره در تفکر خود،ماده مخدر را روزنه ای به سوی محبت و صفات خوب انسانی می پندارند و احتمالا چنین تصوری احساس خوش بینی نسبت به مصرف موادمخدر دراین قبیل کودکان را ایجاد میکند. دیگر اینکه برفضای این خانواده همواره نگرانی و تشویش حاکم است،زیرا هرلحظه بیم دستگیری پدر وجود دارد.رفت و آمدهای نامنظم پدر و معاشرت های مشکوک بر نگرانی ها می افزاید و بجای اینکه پدر نقش حمایتی خود را ایفا میکند،خود به حمایت شونده ای مبدل میگردد. همچنین به جای اینکه بر امور منزل نظارت و کنترل داشته باشد،خود مورد نظارت و کنترل قرار میگیرد.
در بسیاری از موارد نقش نان آوری پدر به گونه ای عکس تغییر جهت میدهد؛یعنی به جای آنکه دست پر به خانه بازگردد،گاهی با دست پرازخانه بیرون میرود و اجناس منزل را برای فروش و تأمین موادمخدر نابود میکند. در این شرایط پدر با رفتار مشکوک خود،کج رفتاری را به فرزندان می آموزد.در این حال متأسفانه بسیاری از فرزندان خانواده های پدرمعتاد،در بزرگسالی همان الگوهای خانوادگی خویش را احیا میکنند)) .
لذا در این تحقیق تلاش میشود،تأثیر اعتیاد پدر برکارکردهای خانواده مورد ارزیابی قرار گیرد.
کارکردهای خانواده عبارت است از مجموعه فعالیت ها،مراودات و برخوردهای آنان در مقابل عوامل بیرونی. این بدان معناست که نوع نگاه به زندگی،جایگاه اجتماعی،جایگاه اقتصادی،وضعیت سلامت روانی و … سبب میشود فرد در جامعه از خود کارکرد مشخصی نشان دهد. استعمال موادمخدر و اعتیاد به آن توسط یکی از اعضای خانواده،خصوصا سرپرست خانواده(پدر) ،فرزندان را از حق سالم زیستن در سال های جوانی و بزرگسالی محروم میسازد.به عبارت دیگر یک جوان تا زمانی که درصدد تعیین هویت خویش برنیاید و خود را نشناسد و در محیط های خانوادگی ناسالم وآلوده و به انواع انحرافات اجتماعی خصوصا اعتیاد رشد کند،بی شک در برخورد با شرایط و موقعیت های دیگر مثل مدرسه و یا در محیط ها و نهادهای اجتماعی دیگرجامعه،احساس سرخوردگی،یأس و تنهایی می نماید و تلاش های نومیدانه ای برای فرارازاین حالت آغاز میکند مسلّم است که اینگونه تلاش های نومیدانه زمینه ساز بسیاری از جرایم و انحرافات است .
خانواده به عنوان اولین محیط تربیتی :
خانواده اولین محیط تربیتی رشد کودک است و با اینکه در طول زمان بسیاری از کارکردهای خود را که نهادهای مختلف اجتماعی محول نموده،اما هیچ نهادی تا کنون نتوانسته است مهمترین کارکرد آن را که پرورش و تربیت فرزندان است به طور کامل به عهده بگیرد.اهمیت تأثیر خانواده بر رشد فرد به قدری است که همه نظرهای موجود توجه خود را بدان معطوف نموده اند.اساس و ریشه رفتارهایی که به عنوان انحرافات اخلاقی و اجتماعی خوانده میشود را میتوان در خانواده جستجو کرد.اعتیاد هم از این قاعده مستثنا نیست.
نکته اساسی در خانواده های پدرمعتاد که مانع از توجه مسئولان و سیاست گزاران شده،این است که برعکس کودکان بی سرپرست،آن ها هنوز در خانواده زندگی میکنند،مثل کودکان دیگر به مدرسه میروند،و به ظاهر نیز دارای پدر و مادر هستند.روند جامعه پذیری آنان در درون خانواده به حدی پیچیده و غیرغابل لمس است که تا موضوع اعتیاد پدر فاش نشود قابل ارزیابی نیست. دشواری مسئله و عدم توجه و رسیدگی به کودکان این قبیل خانواده ها از اینجا ناشی میشود که هنوز آنان بزهکار و مجرم نیستند.اما با نگرشی عمیق تر بیم آن وجود دارد که اگر از ایجاد چنین کانون های مخربی به نوعی پیشگیری نشود،آلودگی به کل جامعه سرایت میکند. به عبارتی سلامت جامعه آینده ما در گرو نجات خانواده هایی است که در این پژوهش خانواده های پدر معتاد نام گرفته اند.حمایت همه جانبه از کودکان و خانواده های پدر معتاد باید درعمل مورد توجه قرار گیرد و تحقیقات و پژوهش های گوناگون دیگری نیز به این موضوع اختصاص دارد از این رو توجه به شرایط زندگی همسر و فرزندان این قبیل خانواده ها باید در اولویت برنامه های مبارزه با اعتیاد قرار گیرد.
